Atatürk’ün Son 12 Günü Nasıl Kaydedildi?
Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatına kadar geçen süreç, tarihçilerin ve halkın ilgisini her zaman çekmişti. Yeni ortaya çıkan nöbet defteri, Atatürk’ün son 12 gününe ışık tutuyor. Bu defteri, Atatürk’ün yaveri Cevdet Tolgay yazmıştı.
30 Ekim 1938 ile 10 Kasım 1938 arasındaki kayıtlar, Atatürk’ün sağlık durumunun giderek kötüleştiğini gösteriyor. Bazı günler “Boş…” diye not düşülmüş. Bu, defterin tutulduğu günlerde Atatürk’in hareket edemeyecek kadar zayıf olduğu anlamına geliyor.
5 Kasım’dan itibaren, notlar arasında ciddi bir düşüş gözlemleniyor. 10 Kasım’da deftere düşülen tek not ise “Atatürk…” — toplam 7 harfli bu not, o devirde hislerin içe kapanışını da simgeliyor.
Neden Bazı Günler “Boş” Not Edilmiş?
Defterde “Boş…” ibaresinin kullanılması, Atatürk’ün o günlerde hiç bir faaliyet kaydedilemediğini gösteriyor. Bu, sağlık durumunun o kadar ağır olduğu günlerde aktif yaşamın mümkün olmadığı anlamına gelebilir.
Yaver Cevdet Tolgay, o günleri deftere “Boş” yazarak kayıt tutamamış olabilir; ya da Atatürk’ün hiç uyanamadığı ya da bilincinin kapalı olduğu anlar söz konusudur. Bu tür kayıtlar, tarihe bir boşluk bıraksa da, eksik kısmı ruhun durumu tamamlayabiliyor.
10 Kasım 1938’de Neden Sadece “Atatürk…” Yazıldı?
Defterin en dikkat çekici kısmı, 10 Kasım’da yalnızca “Atatürk…” ifadesinin yazılmış olmasıdır. Bu, defteri tutan yaverin hislerini ve o anki ruh halini de ortaya koyuyor. Tolgay muhtemelen defteri eline aldığı halde başka bir şey yazamamış, kelimeler boğazında düğümlenmiş olmalı.
Bu 7 harf, sadece bir ismi barındırıyor; ama içerdiği hüzün, sayfaları sessizce dolduruyor. Zaten o gün deftere başka hiçbir kayıt düşülmemiştir.
Bu Nöbet Defteri Tarih Açısından Ne Anlama Geliyor?
Atatürk’ün nöbet defterleri, uzun yıllar boyunca yaverlerince tutulmuş günlük kayıtlardır. Bu defterler sayesinde Atatürk’ün günlük rutininden, kabul günlerine, uyku saatlerinden devlet işleri temposuna kadar pek çok detay anlaşılabiliyor.
Cevdet Tolgay, Atatürk’ün en sadık yaverlerinden biri olmuş, defteri en çok tutan şahıs olarak bilinir.
